همانند مواد شیمیایی حساس به نور ، داروهای حساس به نور یا داروهای فوتوسنسیتیو “Photosensitive Drugs”، داروهایی هستند که تحت تأثیر نور قرار گرفته و واکنشهای شیمیایی در آنها ایجاد میشود که میتواند باعث تغییرات شیمیایی، کاهش کارایی دارو یا ایجاد تأثیرات جانبی غیرمطلوب شود .
در ادامه به برخی از داروهای حساس به نور اشاره میکنیم :
تتراسایکلینها (Tetracycline) :
تتراسایکلینها گروهی از داروهای آنتیبیوتیکی هستند که برای درمان عفونتهای باکتریایی استفاده میشوند. برخی از تتراسایکلینها مانند دوکسیسیکلین حساس به نور هستند و در صورت تابش نور خورشید، تغییر رنگ میکنند و کارایی آنها کاهش مییابد .
سولفونامیدها (Sulfacetamide) :
سولفونامیدها نوعی داروی آنتیبیوتیک هستند که برای درمان عفونتها استفاده میشوند؛ بعضی از سولفونامیدها حساس به نور هستند و ممکن است تابش نور، باعث تغییر رنگ شود .
ایزوترتینوئین (Isotretinoin) :
ایزوترتینوئین دارویی است که برای درمان جوش و آکنه شدید استفاده میشود. این دارو حساس به نور خورشید است و مصرف آن ممکن است منجر به حساسیت ناخواسته پوست در برابر نور خورشید شود .
فوروزماید (Furosemide) :
فوروزماید دارویی است که برای درمان برخی از انواع سرطان بهکار میرود. این دارو حساس به نور است و ممکن است تحت تأثیر نور قرار گرفته و تغییرات شیمیایی در آن رخ دهد .
توجه داشته باشید که داروهای حساس به نور ممکن است در میزان حساسیت به نور تفاوت داشته باشند .
پلیمرهای حساس به نور
پلیمرهای حساس به نور، گروهی از پلیمرها هستند که تحت تأثیر نور قرار گرفته و واکنشهای شیمیایی در آنها ایجاد میشود. این واکنشها ممکن است باعث تغییرات شیمیایی و فیزیکی در پلیمر شوند که بهعنوان رنگپذیری “Photochromism” و تغییر شکل “Photomechanical Effect” شناخته میشوند .
برخی از پلیمرهای حساس به نور عبارتند از :
پلیمرهای رنگپذیر : (Photochromic Polymers)
این پلیمرها قادر به تغییر رنگ تحت تأثیر نور هستند؛ وقتی این پلیمرها به نور خورشید یا نور مصنوعی تابیده میشوند، ساختار مولکولی آن طوری تغییر میکنند که باعث تغییر رنگ میشود .
این تغییر رنگ معمولاً بهصورت قابل بازگشت است و هنگام قرار گرفتن پلیمر در سایه، دوباره به رنگ اولیه برمیگردد .
پلیمرهای پیآزوکرومیسیته : (Photoazobenzene Polymers)
این پلیمرها دارای مولکولهای آزوبنزن هستند که قادر به ایجاد تغییرات شکل تحت تأثیر نور هستند. زمانی که نور به این پلیمرها تابیده میشود، مولکولهای آزوبنزن تغییر شکل میدهند که این مساله باعث تغییر شکل پلیمر میشود .
پلیمرهای فتوالستومری : (Photostimulable Polymers)
این نوع پلیمرها قادر به جذب انرژی نور هستند و میتوانند این انرژی را در طول زمان آزاد کنند. این خاصیت این پلیمرها باعث شده تا در حوزه پزشکی مورد استفاده قرار گیرند .
پلیمرهای فتوالکترومیسیته: (Photoelectroactive Polymers)
این پلیمرها به نور حساس هستند و میتوانند انرژی نور را به انرژی الکتریکی تبدیل کنند. این ویژگی این پلیمرها آن ها را در حوزه الکترونیکی و قطعات نوری کاربردی میکند .
در نهایت، مواد حساس به نور از طریق تاثیر نور بر روی ساختار و ویژگیهای خود، واکنشها و تغییراتی را بروز میدهند که باید قبل از استفاده از این مواد، از آن آگاه باشیم .
مواد حساس به نور میتوانند شامل مواد شیمیایی و زیستی باشند. برخی از مواد شیمیایی حساس به نور شامل آمونیوم دیکرومات، هیدروژن پراکسید، پتاسیم دیکلرومات و یدید نقره میشوند. این مواد میتوانند به وسیله نور تجزیه شوند، واکنشهای خاصی همانند اکسیداسیون در آنها رخ دهد، یا تولید انواع رنگها کنند .