توضیحات
دستگاه کدورت سنج، یا همان توربیدیمتر (Turbidity meter)، استفاده میشود تا میزان کدورت آب و سایر محلولها را اندازهگیری کند. در آب و سایر محلولها، ممکن است مواد معلقی مانند لجن، آهک، میکروارگانیسمها، مواد آلی، شیمیایی و مواد اولیه آزمایشگاهی و غیره وجود داشته باشد. هر چه میزان این مواد در آب بیشتر باشد، کدورت آب افزایش مییابد و شفافیت آب کاهش مییابد. میزان کدورت آب در ارتباط مستقیم با سلامتی انسانها و سایر جانداران قرار دارد و وزارت بهداشت تأکید دارد که آب تصفیه شده در کارخانههای تصفیه قبل از ورود به شبکه آب شهری باید کدورتسنجی شود.
ویژگیهای مهم کدورت سنج
- پراش نور: کدورت سنج با استفاده از پراش نور، تغییرات در دیدگاه نور را بررسی میکند. نوری که از نمونه عبور میکند، به دلیل وجود ذرات معلق در محیط، پراکنده شده و در جهتهای مختلفی منتشر میشود. دستگاه این تغییرات را اندازهگیری کرده و به شکل کدورت نمایش میدهد.
- منبع نور: کدورت سنج معمولاً از منبع نور لیزری استفاده میکند. نور لیزری با دقت بالا و خطی بودن پراش نور، منجر به دقت بیشتر در اندازهگیری کدورت میشود.
- سنسور: دستگاه کدورت سنج دارای یک سنسور است که نور پراکنده شده را دریافت کرده و به سیستم تجزیه و تحلیل ارسال میکند. سیستم سپس این اطلاعات را به کدورت نهایی ترجمه میکند.
- محدوده اندازهگیری: هر دستگاه کدورت سنج دارای محدوده اندازهگیری مشخصی است. این محدوده معمولاً با واحد کدورت یا NTU (Nephelometric Turbidity Units) بیان میشود.
- کالیبراسیون: برخی از دستگاههای کدورت سنج قابلیت کالیبراسیون دارند، یعنی قابلیت تنظیم مجدد مقیاس کدورت به واحدهای معتبر و مورد قبول. این قابلیت باعث دقت بیشتر در اندازهگیری میشود.
- نمایشگر: دستگاه کدورت سنج معمولاً دارای نمایشگری است که نتایج اندازهگیری را نمایش میدهد. نمایشگر میتواند شامل صفحه نمایش LCD، نمایشگر LED یا نمایشگر دیجیتال باشد.
- قابلیت اتصال به کامپیوتر: برخی از دستگاههای کدورت سنج قابلیت اتصال به کامپیوتر یا دستگاههای دیگر را دارند. این اتصال امکان ذخیره سازی دادهها، آنالیزهای پیشرفته و اتصال به سیستمهای خارجی را فراهم میکند.
در زیر به برخی از مزایای دستگاه کدورت سنج ازمایشگاهی اشاره خواهیم کرد:
- اندازهگیری سریع و دقیق: دستگاه کدورت سنج ازمایشگاهی اندازهگیری سریعی را انجام میدهد و نتایج دقیقی را ارائه میدهد. این ویژگی مهم برای صنایعی است که نیاز به کنترل کیفیت سریع دارند و همچنین در آزمایشگاهها کارایی بالایی دارد.
- اندازهگیری آسان: استفاده از دستگاه کدورتسنج بسیار آسان است و نیاز به آموزش خاصی ندارد. اکثر دستگاههای کدورتسنج دارای رابط کاربری سادهای هستند که کاربران به راحتی میتوانند نمونه را در آن قرار داده و خروجی را تحلیل کنند.
- اندازهگیری چند منظوره: دستگاه کدورتسنج قابلیت اندازهگیری کدورت در محدودههای مختلف را دارد. برخی از دستگاهها قابلیت اندازهگیری تاریخچه نوری در طی زمان را نیز دارند. همچنین، برخی از دستگاهها قابلیت اندازهگیری ذرات معلق در محلولها را نیز دارند.
- کاربردهای گسترده: دستگاه کدورتسنج ازمایشگاهی در بسیاری از صنایع مورد استفاده قرار میگیرد. مثالهایی از کاربردهای آن شامل صنایع غذایی، داروسازی، شیمیایی، آب و فاضلاب، نفت و گاز، نساجی و پلیمری و غیره میشود.
- کنترل کیفیت: دستگاه کدورتسنج به عنوان ابزاری موثر در کنترل کیفیت استفاده میشود. با استفاده از این دستگاه، میتوان بهطور مداوم کدورت محصولات را اندازهگیری کرده و از ردیابی تغییرات کدورت در فرآیندهای تولید استفاده کرد.
- افزایش بهرهوری: استفاده از دستگاه کدورتسنج ازمایشگاهی در فرآیندهای تولید میتواند بهبود عملکرد و کاهش هدررفتها را به همراه داشته باشد. با اندازهگیری دقیق کدورت، میتوان فرآیندهای بهبود یافته و بهینهسازی شده را پیادهسازی کرد.
در زیر به برخی از معایب احتمالی دستگاه کدورت سنج اشاره خواهیم کرد:
- اعتمادپذیری: دستگاههای کدورت سنج ازمایشگاهی در برخی موارد ممکن است دچار خطاهایی شوند، که ممکن است بر اعتمادپذیری نتایج تأثیر بگذارد. عواملی مانند تنظیمات نادرست، کالیبراسیون نامناسب یا عوامل خارجی میتوانند عامل خطا در اندازهگیری کدورت باشند.
- تحسینپذیری: دستگاه کدورتسنج ممکن است در برابر تحسین پذیری کمی برخوردار باشد. به عبارتی، این دستگاه قابلیت تشخیص و اندازهگیری کدورت در حالتهای بسیار ضعیف را نداشته باشد. بنابراین، در مواردی که میزان کدورت بسیار کم است، دستگاه ممکن است نتواند دقیقاً اندازهگیری کند.
- پیچیدگی عملکرد: برخی از دستگاههای کدورتسنج ازمایشگاهی ممکن است نیاز به تنظیمات پیچیده و تنظیمات قبلی داشته باشند. این ممکن است به عنوان یک معایب برای کاربران تازه وارد یا کاربران غیرفنی باشد که با این دستگاهها آشنایی کمی دارند.
- هزینه: برخی از دستگاههای کدورتسنج ازمایشگاهی قیمت بالایی دارند و ممکن است به عنوان یک دستگاه تجهیزات آزمایشگاهی گران قیمت شناخته شوند. این هزینه میتواند محدودیتی برای برخی کاربران و سازمانها به وجود آورد.
- نیاز به نگهداری و تعمیر: دستگاه کدورتسنج نیاز به نگهداری و تعمیر منظم دارد تا عملکرد بهینه را حفظ کند. این شامل تعویض و کالیبراسیون صحیح سنسورها، تمیز کردن دستگاه و رعایت دستورالعملهای سازنده است. نقص در نگهداری و تعمیر میتواند منجر به دقت کاهش یافته و دستگاه درست کار نکند.
نتیجهگیری
در کل، دستگاه کدورت سنج نوعی لوازم آزمایشگاهی است که با استفاده از تفرق نور و پراش ذرات معلق در نمونه، تار شدن را اندازهگیری کرده و نتایج را به شکل کدورت نمایش میدهد. این دستگاه در آزمایشگاهها و صنایع مختلف برای کنترل کیفیت آب، مواد غذایی، محصولات دارویی و سایر نمونههای مایع استفاده میشود.
