انواع بشر آزمایشگاهی | تفاوت بشر و استوانه مدرج

بشر نیز همانند ارلن و بالن و لوله آزمایشگاهی یکی از ابزار‌های پرکاربرد و مهم در آزمایشگاه می‌باشد. این وسیله در جنس‌های مختلف در آزمایشگاه وجود دارد. بشر آزمایشگاهی ظرفی است استوانه‌ای شکل که دارای دهانه گشادی است و به همین دلیل استفاده از این وسیله آسان است. اکثر بشر‌ها دارای لبه‌ای کوچک در بالای آن می‌باشند که کمک می‌کند به راحت ریختن مایعات و البته این لبه نشان می‌دهد که بشر‌ها نمی‌توانند درب داشته باشند. محققین و دانشمندان از بشر برای مطالعه و انجام واکنش‌های شیمیایی استفاده می‌کنند.

مشخصات و ویژگی‌های بشر

نام به انگلیسی: beaker

مزایای بشر در آزمایشگاه

• گرم کردن محلول‌های آزمایشگاهی

• رسوب‌گیری

• برداشتن حجم معینی از مایعات و انتقال آن

• تبخیر کردن محلول‌ها

• مخلوط کردن مایعات و محلول‌ها

انواع بشر در آزمایشگاه

۱- بشر کوتاه

این نوع بشر همان طور که از نامش پیداست دارای طول کوتاه و تقریباً ۱. ۵ برابرپهنایشان بیشتر است. نام دیگر این نوع بشر گریفین است. آن‌ها یک دهانه دارند تا محتویاتشان از آن خارج شود و دو طرفشان صاف است. بشر‌های کوتاه پلاستیکی ممکن است برای راحت‌تر خالی کردن مایعات یک دسته نیز داشته باشند.

۲- بشر‌های بلند

بشر‌های بلند که به اسم بشر برزلیوس نیز شناخته می‌شوند، طولی تقریباً دو برابر پهنای خود دارند. دوطرف این بشر‌ها اندکی مخروطی شکل است، یک دهانه برای خالی کردن مایع دارند و ممکن است یک دسته هم داشته باشند. از بشر‌های بلند برای انجام تیتراسیون استفاده می‌شود.

۳- بشر‌های شیشه‌ای

جنس این بشر‌ها معمولاً از شیشه بوروسیلیکات است که تیروکسید بور دارد، که اجازه می‌دهد این نوع بشر در برابر تغییرات بسیار شدید حرارتی مقاومت کند. این بشر مقاومت شیمیایی عالی دارد و می‌تواند تا دمای ۴۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل کند. بشر‌های شیشه‌ای در ۵ نوع مختلف دسته‌بندی می‌شوند و مطابق با مشخصات استاندارد ASTM E۹۶۰ ساخته می‌شوند.

۴-بشر پلاستیکی

بشر‌های پلاستیکی نیز همانند بشر‌های شیشه‌ای برای برداشتن مایعات و ریختن آن درون ظرف دیگر استفاده می‌شود. نکته مهم اینست که هر چه قدر ظرف بشر باریک‌تر باشد، خطای آزمایش کمتر می‌شود. بشر‌های پلاستیکی از جنس‌های مختلف بوده که بهترین آن‌ها پلی پروپیلن و می‌باشند.

 همچنین بشر‌های پلاستیکی می‌توانند دسته دار یا بدون دسته باشند. یکی از مزیت‌های بشر‌های پلاستیکی نسبت به شیشه‌ای به صرفه بودن قیمت آن است. و شکسته نمی‌شود. و برای نگهداری مواد مناسب است. بشر‌های پلاستیکی دارای تحمل گرمایی پایین و دارای پایداری شیمیایی و محدوده وسیع دمایی تا ۲۹۰ درجه سانتی گراد است. مقاومت شیمیایی و الکتریکی فوق‌العاده بالایی دارند.

5- بشر‌های فلزی

جنس بشر‌های فلزی از آلومینیوم و یا فولاد ضد زنگ است. همچنین دارای رنگ مات و سبک هستند. یکی دیگر از مزایای آن اینست که نمی‌شکند. همچنین بشر‌های فلزی، می‌توانند تا ۳۴۰ درجه سانتیگراد حرارت را تحمل کنند، در حالی‌که آستانه تحمل دمایی انواع بشر آزمایشگاهی از جنس فولاد ضد زنگ تا ۵۵۰ درجه سانتیگراد است. در این نوع بشر‌ها پایداری شیمیایی و مقاومت دمایی بسیار بالا است و می‌توان به صورت مستقیم روی شعله قرار داد. شستشو این نوع بشر آسان بوده و برای استفاده انواع مواد کاربرد دارد. بشر استیل به صورت یکپارچه و بدون درز بوده و برای انتقال مواد امن می‌باشد. نمونه‌ای از بشر‌های فلزی دارای دسته می‌باشد که انتقال مایعات را آسان می‌کند.

درجه بندی بشر چگونه است؟

درجه بندی بشر با خطوطی که بر روی شیشیه مدرج است نشان داده می شود. برای نمونه یک بشر ۱۰۰ میلی‌لیتری ممکن است به درجه‌های ۲۰، ۴۰، ۶۰ و ۸۰ تقسیم‌بندی شده باشد. البته این درجه‌بندی برای اندازه‌گیری دقیق حجم نمی‌باشد و برای این منظور استوانه مدرج یا یک فلاسک حجمی بسیار مناسب‌تر می‌باشد. این درجه‌بندی در بشر‌های گوناگون و سایز‌های مختلف متفاوت باشد. اغلب بشر‌های بالای ۱۰۰۰ میلی لیتر یا ۱ لیتر دارای دسته‌ای برای حمل راحت‌تر می‌باشند.

تفاوت استوانه مدرج و بشر

هر دوی آن‌ها از ظروف شیشه‌ای در آزمایشگاه به حساب می‌آیند و کاربرد خاصی دارد. از استوانه مدرج برای تعیین حجم مایعات استفاده می‌شود، که از بشر‌ها دقیق‌تر است. و از بشر‌ها برای همزدن و مخلوط کردن و حرارت دادن مواد به کار می‌رود. استوانه مدرج به دلیل کمتر بودن قطر آن نسبت به بشر، برای همزدن و مخلوط کردن مناسب نمی‌باشد.

کاربرد بشر در آزمایشگاه چیست؟

مخلوط کردن محلول‌ها: بشر معمولاً برای مخلوط کردن محلول‌ها در محیط آزمایشگاهی استفاده می‌شود. می‌توان از آن‌ها برای حل کردن جامدات یا مخلوط کردن مایعات با یکدیگر استفاده کرد.

اندازه‌گیری مایعات: اگرچه بشر برای اندازه‌گیری دقیق طراحی نشده است، اما می‌توان از آن‌ها برای تخمین حجم مایعات استفاده کرد.

مایعات گرمایشی یا خنک‌کننده: بشر را می‌توان برای گرم کردن یا خنک کردن مایعات استفاده کرد، زیرا از موادی ساخته شده‌اند که می‌توانند تغییرات دما را تحمل کنند.

تیتراسیون: بشر برای تیتراسیون استفاده می‌شود، نوعی تجزیه شیمیایی که شامل افزودن یک معرف به محلول تا زمانی که واکنش کامل شود، استفاده می‌شود.

ذخیره‌سازی: از لیوان‌ها می‌توان برای ذخیره مقادیر کم مایعات برای مدت زمان کوتاهی استفاده کرد.

مواد شیمیایی واکنش دهنده: از لیوان‌ها می‌توان برای واکنش دادن به مواد شیمیایی با یکدیگر برای تولید ترکیب جدید یا مشاهده واکنش بین دو ماده استفاده کرد.

مشاهده واکنش‌های شیمیایی: از لیوان‌ها می‌توان برای مشاهده واکنش‌های شیمیایی استفاده کرد، زیرا شفاف هستند و می‌توانند تغییرات رنگ یا بافت مایع را نشان دهند.

انتقال مایعات: برای انتقال مقادیر کمی مایع از ظرفی به ظرف دیگر می‌توان از بشر استفاده کرد.

مایعات پخش: از لیوان‌های دارای دهانه می‌توان برای پخش مایعات به صورت کنترل شده استفاده کرد.

بیشتر بخوانید : داروهای حساس به نور کدام داروها هستند؟

بشر‌ها بر اساس شکل و اندازه به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

بشر شکل بلند: به آن لیوان برزلیوس نیز می‌گویند که در تیتراسیون استفاده می‌شود. این نوع بشر نازک است و ارتفاع آن دو برابر قطر است. این نوع بشر ممکن است دارای دسته‌ای برای ریختن آسان نیز باشد.

بشر شکل کوچک: به آن لیوان گریفین نیز می‌گویند. ارتفاع آن‌ها حدود ۴۰ درصد قطر است. به دلیل کف پهن و مسطح، لیوان‌های شیشه‌ای برای گرم کردن روی صفحه داغ‌ایده‌آل هستند.

بشقاب مسطح: به عنوان کریستالایزر نیز شناخته می‌شود که برای انجام تبلور استفاده می‌شود. بر خلاف دیگر فنجان‌ها، این انواع فلس‌های مسطح روی دیواره خود ندارند.

بشر فیلیپس: فنجان‌های فیلیپس بیشتر شبیه به یک لیوان گریفین هستند، اما با مشاهده دقیق‌تر، مشخص شده است که دیواره بشر در حال لغزش است و به سمت دهانه لیوان می‌رود.

بشر پلاستیکی: این بشر از انواع پلاستیکی زیادی ساخته می‌شود. انتخاب مناسب برای کاربرد بستگی به مقاومت شیمیایی و حرارتی مورد نیاز دارد. به عنوان مثال، LDPE (پلی‌اتیلن با چگالی کم) و فنجان‌های پلی پروپیلن را می‌توان برای واکنش‌های شیمیایی ضعیف و حرارت کم تا ۸۰ درجه سانتیگراد استفاده کرد. در حالی که انواع پلاستیک PTFE (پلی تترا فلوئورواتیلن) با تمام واکنش‌های شیمیایی و همچنین حرارت تا ۳۶۰ درجه سانتیگراد سازگار است.

طریقه تمیز کردن بشر آزمایشگاهی

برای استفاده از بشر برای انجام آزمایشات، ابتدا باید بشر را با دقت بشوییم تا مواد قبلی که به آن چسبیده کاملاًکنده شود. برای این کار می‌توانیم با یک آب کشیدن ساده انجام دهیم و یا کر دادن با آب مقطر و یا کردادن با محلول مورد نظر که باید در بشر ریخته شود استفاده کنیم. البته روش شست و شو بستگی به نوع کار دارد. سپس بعد از اتمام شستشو باید آن را به خوبی خشک نماییم و بیرون آن را با دستمالی تمیز به آرامی خشک نماییم. همچنین برای خشک کردن داخل آن، از حرارت دادن استفاده نمایید. توجه داشته باشید که نباید حرارت را به طور مستقیم به آن برخورد کند، زیرا باعث شکستگی می‌شود. برای این کار می‌توانید بشر را روی سه پایه و توری بگذاریم. بعد از آن که خشک شد، مدتی آن را در جایی قرار دهید تا به خوبی سرد شود.

نتیجه‌گیری

از تجهیزات آزمایشگاهی بسیار پرکاربرد در آزمایشگاه می‌باشند، بشر آزمایشگاهی ظرفی است استوانه‌ای شکل که دارای دهانه گشادی است و به همین دلیل استفاده از این وسیله آسان است. این یک قطعه تجهیزات چند منظوره است که برای حاوی یک واکنش شیمیایی، اندازه‌گیری مایعات، گرم کردن آن‌ها روی شعله مشعل Bunsen یا جمع‌آوری آن‌ها در آزمایش تیتراسیون استفاده می‌شود. اکثر بشر‌ها دارای لبه‌ای کوچک در بالای آن می‌باشند که کمک می‌کند به راحت ریختن مایعات و البته این لبه نشان می‌دهد که بشر‌ها نمی‌توانند درب داشته باشند. با توجه به دهانه گشاد بشر‌ها و نداشتن درب برای بسته نگهداشتن، در آزمایشگاه‌ها برای اینکه مواد داخل بشر‌ها آلوده نشوند یا از بین نروند (تبخیر نشوند) یک شیشه ساعت هم سایز دهانه بشر روی آن قرار می‌دهند.